Wyznanie wiary jest odmawiane w liturgii współczesnej przede wszystkim w czasie Eucharystii, ma miejsce po homilii we wszystkie niedziele okresu liturgicznego, w uroczystości i w szczególnych okazjach - podnosi wówczas rangę obchodu. Obecne miejsce wyznania wiary - po przepowiadaniu Słowa Bożego - wynika z tego, że stanowi ono odpowiedź wiary na to, co mówi Bóg do swojego ludu.
Zgodnie z przepisami liturgicznymi odmawiane jest Credo Nicejsko-Konstantynopolitańskie. Podczas Mszy św. z udziałem dzieci może być stosowana odpowiednia pieśń zatwierdzona przez Konferencję Episkopatu, a w Mszach z udzielaniem chrztu - Skład Apostolski.
Wyznanie wiary odmawiamy w postawie stojącej, włącza się w nią zarówno celebrans jak i wierni. W czasie słów „i za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem” pochylamy głowę, a w czasie Uroczystości Narodzenia Pańskiego i Zwiastowania Pańskiego przyklękamy na znak czci dla tajemnicy Wcielenia. Credo może być śpiewane.
Nie ma przeszkód, by przed wyznaniem wiary celebrans, diakon albo komentator wezwał do tej modlitwy zwłaszcza, gdy - jak zaznaczono wyżej - należy przyklęknąć podczas Credo albo wtedy, gdy obchód wiąże się wprost z jakąś tajemnicą wiary, którą wyznajemy (np. Uroczystość Trójcy Przenajświętszej).
Określenie „Wierzę” - Credo - pochodzi od pierwszego słowa tej modlitwy w języku łacińskim.
W czasie chrztu świętego dzieci celebrans przyjmuje od rodziców i chrzestnych potrójne wyznanie wiary. Ma wówczas miejsce wyrzeczenie się zła i wyznanie wiary. Wyznanie wiary nie jest czynione w imieniu dziecka, ale rodzice i chrzestni czynią to we własnym imieniu. Mówią „tak” dla Chrystusa i „nie” dla szatana. Ryt wyrzeczenia się szatana jest bardzo stary - istniał w Kościele już
w II-III w. chrześcijaństwa.
Wyznanie wiary nie służy tu tylko sprawdzeniu czy można udzielić sakramentu. Sercem przyjęta wiara prowadzi do usprawiedliwienia, a wyznawanie jej ustami - do zbawienia - pisze św. Paweł w Liście do Rzymian (Rz 10,9). Wiara w sakramencie uzyskuje swą definitywną formę. Potrójne wyznanie wiary jest wyjściem ku Bożemu usprawiedliwieniu i przypomina, że Bóg zbawia w społeczności i przez społeczność.
Podczas Wigilii Paschalnej w czasie liturgii chrzcielnej odbywa się odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Obrzęd ten ma miejsce po zakończeniu obrzędu chrztu (i bierzmowania) - jeśli jest to przewidziane albo po błogosławieństwie wody. W czasie trwania obrzędu wszyscy stoją trzymając w rękach zapalone świece na znak gotowości umacniania wiary, która zapłonęła w każdym z chrześcijan dzięki przyjęciu sakramentu chrztu świętego.
Przewodniczący liturgii we wprowadzeniu przypomina, że w sakramencie chrztu zostaliśmy pogrzebani wespół z Chrystusem w Jego śmierci, aby wraz z Nim otrzymać nowe życie. W czasie tej modlitwy na wezwania kapłana trzykrotnie wyrzekamy się wszystkiego tego, co złe, wyrzekamy się grzechu i szatana, by następnie trzykrotnie wyznać wiarę w Ojca, Syna i Ducha Świętego. To wyznanie wiary stanowi zwieńczenie czterdziestodniowego okresu postu i wyraża wolę uczestników liturgii służenia Bogu w świętym Kościele katolickim.
W zakończeniu modlitwy główny celebrans wspomina nasze odrodzenie z wody i Ducha Świętego, dar odpuszczenia grzechów i prosi o to, by strzegła nas Boża łaska.
Następnie ma miejsce pokropienie wiernych wodą święconą.
Bardzo ciekawa i pouczająca jest historia stosowania Credo w liturgii. Otóż początkowo było ono obecne tylko przy sakramencie chrztu. Na Mszy św. pojawiło się dopiero w VI w. Możemy zapytać, po co dodawać wyznanie wiary w Eucharystii, skoro wszystkie modlitwy Mszy Świętej wyrażają w jakiś sposób naszą wiarę, a same określenia modlitw eucharystycznych po łacinie (praedicatio, contestatio, professio, confessio) oznaczają wyznawanie wiary i proklamowanie wielkości Boga.
Początek stosowania wyznania wiary w czasie Mszy św. wyraźnie wyrasta ze sporów chrystologicznych dotyczących rozumienia natury Chrystusa.
W Kościele wschodnim wyznanie wiary pojawiło się szybciej niż w zachodnim. Stało się to wówczas, gdy specjalny dekret wydał patriarcha Konstantynopola Tymoteusz na początku VI wieku. Zobowiązał on do domawiania Symbolu Soboru Nicejsko-Konstantynopolitańskiego podczas każdego Zgromadzenia Eucharystycznego, a nie tylko - jak było dotąd - w Wielki Piątek podczas katechizowania katechumentów, którzy w Wigilię Paschalną mieli przyjąć chrzest.
Na Wschodzie wyznanie wiary było z zasady śpiewane. W zależności od lokalnej tradycji: po Ewangelii (w liturgii armeńskiej), na zakończenie ofertorium (zwykle), w czasie przekazania pocałunku pokoju (w liturgii bizantyjskiej). Wiązało się to z dialogiem, który prowadził diakon. Zaczynał on słowami „Ucałujmy się wzajemnie, byśmy w jednej miłości wyznali Ojca i Syna i Ducha Świętego”. Na to chór odpowiadał „Jedną i niepodzielną Trójcę”. W czasie tego śpiewu następowało przekazania pocałunku pokoju, po czym diakon zwracał się do wiernych z prośbą o zamknięcie drzwi i o szczególną uwagę.
Kilkadziesiąt lat później niż na Wschodzie Credo pojawiło się na Zachodzie. Uczestnicy III Synodu w Toledo zwalczając arianizm podpisali postanowienie o odmawianiu wyznania wiary w Eucharystii przed Ojcze Nasz. Powoływali się przy tym na praktykę Kościoła wschodniego. Inne synody potwierdziły to postanowienie. W 653 r. dodano wyrażenie, że Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna (Filioque). Odmawianie Credo na Zachodzie wprowadzano długo. W Rzymie wprowadzono je dopiero w XI w. Jeszcze w 1014 r. podczas koronacji Henryka II na cesarza, gdy władca zapytał, dlaczego w Rzymie nie odmawia się Credo, posługujący kleryk odpowiedział, że Kościół rzymski nie odmawia symbolu, bo nie był dotknięty herezją. Na prośbę cesarza papież Benedykt VIII wprowadził śpiew Credo ograniczając je do uroczystości i niedziel. Z czasem zakres stosowania tej modlitwy rozszerzono, a po Vaticanum II powrócono do tradycji - jak wspomniałem, dziś Credo odmawiamy tylko w niedziele i uroczystości.
Obrzędy święceń biskupa, prezbitera i diakona zawierają pytania, w których kandydaci wobec zgromadzonych wyznają m.in. wiarę i wolę posługiwania zgodnie z istotą święceń, które otrzymają i z tradycją Kościoła.
Podczas obrzędu święcenia biskupa po homilii elekt składa przyrzeczenie, w którym oświadcza on m.in., że pragnie dochować wiary i przyrzeka, że wypełni powierzony mu urząd posługiwania. Główny szafarz święceń zadaje wówczas m.in. pytanie: „Czy chcesz zachować czysty i nienaruszony skarb wiary, który zgodnie z tradycją od czasów apostolskich zawsze i wszędzie strzeżony jest w Kościele?”. Podobnie w czasie święceń prezbiterów, po homilii, biskup - szafarz święceń pyta kandydatów m.in. o to, czy chcą pilnie i mądrze pełnić posługę słowa głosząc Ewangelię i wykładając prawdy katolickiej wiary. Wybrani natomiast na diakonów odpowiadają na pytanie czy chcą w myśl słów apostoła, przechowywać tajemnice wiary w czystym sumieniu oraz tę wiarę głosić słowem i czynem zgodnie z Ewangelią i tradycją Kościoła.