Ziemskie życie naszego Zbawiciela można postrzegać jako pielgrzymkę, której kresem była męka, śmierć i zmartwychwstanie w Jerozolimie. Najbardziej wyraziście ukazuje to Ewangelia świętego Łukasza. Okres publicznej działalności Jezusa w Palestynie jest przedstawiony jako konsekwentne zmierzanie w kierunku Świętego Miasta.
Nim jednak podejmiemy rozważanie tego dążenia zobaczmy, że Łukasz w swej Pierwszej Księdze przekazuje nam wiele innych wątków związanych z wędrowaniem w stronę Judei1 (gdzie leży Jeruzalem), które można traktować jako zapowiedzi tej najważniejszej pielgrzymki - przynoszącej odkupienie.
Matka Jezusa pielgrzymowała z Nazaretu (w Galilei) do swojej krewnej, Elżbiety: poszła z pośpiechem w góry do miasta [w pokoleniu] Judy (prawdopodobnie Ain-Karim, 7 km na zachód od Jerozolimy). Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę (1,39-40). Niedługo potem Józef wraz z Maryją ruszyli podobnym szlakiem: udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem (ok. 9 km na południe od Jerozolimy), ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna (2,4-5). Powyższe zdarzenia można skomentować, że Jezus pielgrzymował już w łonie matki (łącznie w obu wędrówkach Maryja, będąc w stanie błogosławionym, przemierzyła ok. 450 km).
Jezus już od młodości był zaprawiony w pielgrzymowaniu, oswojony z pątniczym klimatem: rodzice Jego chodzili co roku do Jeruzalem na Święto Paschy. Gdy miał lat dwanaście, udali się tam zwyczajem świątecznym (2,41-42). Wyobrażenie o tym, jak naturalne dla Jezusa było pielgrzymowanie daje fakt, że gdy się zgubił, Józef i Maryja zaczęli Go szukać dopiero po całym dniu nieobecności, wcześniej przypuszczając, że jest w towarzystwie pątników (2,44).
Po chrzcie w Jordanie i czterdziestu dniach postu na pustyni, Jezus rozpoczął publiczną działalność. Ewangelista wplata w opowieść nazwy geograficzne, tak by ukazać kierunek jego wędrówki. Najpierw widzimy Jezusa w różnych miejscach Galilei (północna część Palestyny), następnie znajdujemy wzmianki o Samarii (środkowa Palestyna), aż docieramy do miejscowości w Judei (południowa Palestyna).
Pierwsze pojawiają się więc miejsca w Galilei: Powrócił Jezus [z pustyni gdzie pościł] w mocy Ducha do Galilei, a wieść o Nim rozeszła się po całej okolicy (4,14). Przyszedł również do Nazaretu, gdzie się wychował. W dzień szabatu udał się swoim zwyczajem do synagogi i powstał, aby czytać (4,16). Następnie: udał się do Kafarnaum, miasta w Galilei, i tam nauczał w szabat (4,31). Do Kafarnaum Jezus powracał w swej wędrówce kilkakrotnie (por. 4,23 oraz 7,1). Charakterystycznym miejscem dla Galilei jest jezioro Genezaret. Znajdujemy kilka wzmianek o pobycie Chrystusa nad tymi wodami: tłum cisnął się do Niego, aby słuchać słowa Bożego, a On stał nad jeziorem Genezaret (5,1) oraz innym razem ...wsiadł ze swymi uczniami do łodzi i rzekł do nich: przeprawimy się na drugą stronę jeziora (8,22), ...przypłynęli do kraju Gergezeńczyków, który leży naprzeciw Galilei (8,26). W wędrówkach po północnej części Palestyny Jezus dotarł także do Nain, gdzie wskrzesił syna ubogiej wdowy (7,11) oraz do Betsaidy, gdzie dał swym uczniom czas odpoczynku, odosobnienia (9,10). Do galilejskich miejsc należy też góra Tabor: wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wszedł na górę, aby się modlić (9,28b).
O przejściu przez Samarię wspominają dwa wersety. ...postanowił udać się do Jerozolimy i wysłał przed sobą posłańców. Ci wybrali się w drogę i przyszli do pewnego miasteczka samarytańskiego, by Mu przygotować pobyt
(9, 51b-52). Zmierzając do Jerozolimy przechodził przez pogranicze Samarii i Galilei (17,11).
Z miast judejskich święty Łukasz wymienia Jerycho, z którym związana jest scena uzdrowienia ślepca (18,35nn) oraz Betfage i Betanię: ... ruszył na przedzie, zdążając do Jerozolimy. [...] przyszedł w pobliże Betfage i Betanii, do góry zwanej Oliwną (19,28-29). W Judei Jezus dotarł do kresu swej podróży. Zbliżał się do Jerozolimy jadąc na osiołku - to bardzo wzruszający moment, bo ukazuje nam Mistrza, który doznał smutku: gdy był już blisko, na widok miasta zapłakał nad nim (19,41).
Jak więc widzimy, Jezus nauczał, uzdrawiał, głosił przypowieści, a wszystko to działo się w drodze. Jezus wyraźnie wskazywał kierunek swojej drogi: wziął Dwunastu i powiedział do nich: oto idziemy do Jeruzalem i spełni się wszystko, co napisali prorocy o Synu Człowieczym (18, 31).
Działalność Jezusa w Galilei będąca pierwszą częścią tej drogi opisana jest w wersetach od 4,14 do 9,50. Następnie rozpoczyna się podróż do Jerozolimy - obejmuje ona wersety od 9,51 do 19,28).
W samej podróży do Jerozolimy można wyodrębnić trzy okresy. Widać to szczególnie w Biblii Tysiąclecia, gdzie redaktorzy przez wprowadzenie odpowiednich podrozdziałów zaakcentowali kolejne etapy tej wędrówki.
„Pierwszy okres podróży” (wersety od 9,51 do 13,21) zaczyna się od słów: gdy dopełnił się czas Jego wzięcia [z tego świata], postanowił udać się do Jerozolimy (9,51). W tych rozdziałach znajdujemy między innymi przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, o świetle, które nie może pozostawać w ukryciu, o drzewie figowym. Jezus rozsyła siedemdziesięciu dwóch uczniów, by szli do miast i wsi. W czasie tej części podróży jest gościem u Marii i Marty, uczy swych uczniów modlitwy „Ojcze Nasz”.
Początek „Drugiego okresu podróży” (wersety od 13,22 do 17,10) otwierają słowa: nauczając, szedł przez miasta i wsie i odbywał swą podróż do Jerozolimy. Na tym etapie drogi Jezus wygłasza przypowieści o uczcie, o zagubionej owcy, o synu marnotrawnym i wiele innych.
„Trzeci okres podróży” (wersety od 17,11 do 19,28) zaczyna się od słów: zmierzając do Jerozolimy przechodził przez pogranicze Samarii i Galilei. W tych rozdziałach czytamy o uzdrowieniu dziesięciu trędowatych oraz niewidomego pod Jerychem. Jezus spotyka się bogatym młodzieńcem oraz z Zacheuszem. Prosi, by pozwolono dzieciom przychodzić do Niego, a także wygłasza przypowieść o faryzeuszu i celniku. Fragment Ewangelii nazwany „Podróżą do Jerozolimy” kończy przypowieść o minach, a po niej informacja: po tych słowach ruszył na przedzie, zdążając do Jerozolimy.
Należy zauważyć, że ta „Podróż” to blisko 10 rozdziałów, nie jest więc to tylko opis drogi, przejście z Galilei do Judei najprostszą drogą. W tym czasie wiele się dzieje, Jezus czyni dużo znaków, wygłasza wiele nauk. Dlatego można mówić, że Księga napisana przez Łukasza jest Ewangelią w Drodze. Wszystko czego Jezus dokonuje, dzieje się w czasie pielgrzymki do Jerozolimy, albo też wszystko to jest pielgrzymką do Jerozolimy. Cała aktywność Jezusa służy tej jednej drodze, temu jednemu celowi.
W usta Chrystusa Łukasz wkłada słowa, które świadczą o tym, że Zbawiciel postrzegał swoją misję jako drogę do Miasta Dawida: oto wyrzucam złe duchy i dokonuję uzdrowień dziś i jutro, a trzeciego dnia będę u kresu. Jednak dziś, jutro i pojutrze muszę być w drodze, bo rzecz niemożliwa, żeby prorok zginął poza Jerozolimą (13,32b-33).
Jeszcze na jedno zdarzenie z Łukaszowej opowieści chcę zwrócić uwagę. To niemal ostatnia scena Ewangelii już po zmartwychwstaniu Chrystusa - także dokonuje się w drodze. Kierunek pielgrzymowania wprawdzie jest przeciwny, ale tylko początkowo; dwaj uczniowie zasmuceni śmiercią Mistrza, opuścili Jerozolimę. Wówczas On przyłączył się i wędrował z nimi do Emaus, wyjaśniając im w drodze Pisma. Rozpoznali Go dopiero podczas wieczerzy, przy łamaniu chleba. To zdarzenie tak ich przemieniło, że jeszcze tego samego wieczora wrócili do Jerozolimy, by zaświadczyć o tym co ich spotkało (por. 24,13-35).
Jezus objawia się nam jako Ten, który jest w drodze. Zaprasza do podjęcia trudów wędrówki wraz z Nim. Ta pielgrzymka przemienia, wymaga zaparcia się siebie, ale jej cel jest wyraźny - Niebieskie Jeruzalem.
1Dla potrzeb artykułu nazwy Judea używam dla określenia wyłącznie południowej części Palestyny - co nie jest jednoznaczne, gdyż od roku 6 n.e. całą Palestynę jako rzymską prowincję określano mianem Judea.