"Dzisiaj się Kościół złączył z Chrystusem swoim Oblubieńcem, który go z grzechów obmył w Jordanie; biegną mędrcy z darami na królewskie gody, a woda przemieniona w wino cieszy biesiadników, alleluja." Zagadka dla oazowiczów: w jaki dzień pojawia się w Jutrzni taki tekst antyfony do pieśni Zachariasza? A cóż to za pomieszanie pojęć? - może ktoś zapytać. Jeśli „z grzechów obmył w Jordanie" to święto Chrztu Pańskiego, jeśli „mędrcy z darami" to uroczystość Objawienia Pańskiego, a „woda przemieniona w wino" to oczywiście początek publicznej działalności Jezusa i cud w Kanie Galilejskiej. Osobno wszystko nam pasuje, ale razem?

Warto się przyjrzeć przez chwilę skomplikowanej historii okresu Narodzenia Pańskiego, aby zrozumieć genezę tego typu tekstów, bo jest ich więcej. Dowód? W tym samym dniu w II Nieszporach pojawia się tekst hymnu „Mędrcy dążyli za gwiazdą, która im drogę wskazała; światła w jej blasku szukając, Boga wyznali darami. Stanął niewinny Baranek w nurtach czystego strumienia; sam będąc wolny od grzechu, zgładził go, nas obmywając. Nowy to cud Jego mocy: w stągwiach czerwieni się woda, która przelana w puchary, winem wybornym się stała".

O historii wyznaczenia daty narodzenia Chrystusa i „ochrzczeniu” w IV wieku pogańskiego święta Niezwyciężonego Słońca mieliśmy już okazję przeczytać. Święto Narodzenia Pańskiego na Wschodzie napotkało swój starszy odpowiednik z II wieku. Uroczystość Epifanii, czyli Objawienia Pańskiego, bo o niej od początku mowa, nie powinna być kojarzona w Kościele tylko z pokłonem Mędrców. Ponieważ Ewangelia tego dnia wymienia trzy złożone Dzieciątku dary (złoto, kadzidło i mirra), zaczęto uważać, że z pokłonem przybyło trzech Mędrców, od VI w. pod wpływem tekstów liturgicznych zaczęto ich nazywać królami, a w pismach Cezarego z Arles otrzymali swoje imiona: Kacper, Melchior i Baltazar. Kult Trzech Króli wzmógł się dodatkowo po przeniesieniu ich relikwii przez cesarza Fryderyka Rudobrodego z Mediolanu do katedry w Kolonii. W średniowieczu zaczęto ich także czcić jako patronów podróżnych. Według starego zwyczaju podczas Mszy świętej w święto Objawienia Pańskiego ogłaszano wiernym datę Wielkanocy i innych świąt ruchomych w całym roku. 

W historii długo kształtowała się treść święta Objawienia Pańskiego, co ma odzwierciedlenie w tekstach liturgicznych używanych do dziś. W kościele wschodnim w Egipcie treścią Epifanii był Chrzest Jezusa. W tym samym dniu świętowano także Wcielenie Słowa Bożego oraz pierwszy cud Jezusa w Kanie Galilejskiej, o czym świadczą zapiski Kasjana z początku V w. Po przyjęciu święta 25 grudnia motyw Chrztu pozostał jako pierwszy. W Jerozolimie, Antiochii, w Syrii i na Cyprze treścią Epifanii było narodzenie Jezusa, co zapisała pątniczka Egeria w swoich pamiętnikach. Uroczystość zamykało tam nabożeństwo stacyjne w ósmym dniu (np. Lekcjonarz armeński z 415 r. wspomina statio na Polu Pasterzy koło Betlejem). Później Epifania stała się na Wschodzie bardziej świętem Chrztu Pańskiego, natomiast motyw Wcielenia i pokłonu Mędrców łączono z 25 grudnia. W Hiszpanii treść święta skupiła się na pokłonie Mędrców i mordu niewinnych dzieci, ale już Izydor z Sewilli wskazuje na łączenie motywów: pokłon magów, Chrzest Jezusa i cud w Kanie. Podobnie świętowano w Galii. 

Treścią uroczystości Epifanii jest objawienie misterium zbawienia w Jezusie Chrystusie. Królestwo Boże zapowiadane w księgach Starego Testamentu wypełnia się w osobie Syna Bożego. Wolą Boga Ojca jest dotarcie zbawienia do wszystkich ludzi. Chrystus stawia przed wierzącymi wezwanie do pójścia za Nim, do poszukiwania Go wzorem Mędrców aż do „oglądania twarzą w twarz blasku Boskiego majestatu” (kolekta). Obecnie Epifania w Kościele prezentuje się jako święto objawienia się Chrystusa Mędrcom oraz jako wspomnienie tria miracula. Pierwszy motyw jest główną treścią Eucharystii, dominuje także w Liturgii Godzin. W Jutrzni i Nieszporach wspomina się trzy cuda.

Dziękując Bogu za to, że obdarzył nas łaską wiary, w uroczystość Objawienia Pańskiego możemy się modlić słowami wspominającymi owe tak istotne dla naszej wiary tria miracula: „W tym dniu tak świętym trzy cuda wysławiamy: dziś gwiazda przywiodła mędrców do żłóbka; dziś podczas godów woda stała się winem; dziś Chrystus dla naszego zbawienia przyjął od Jana chrzest w Jordanie, alleluja” (antyfona do pieśni Maryi).