W 1989 roku w Polsce funkcjonowały jedynie 24 szkoły katolickie. Obecnie jest ich ok. 500. Prowadzenie szkół nie jest już wyłącznie domeną zakonników, chociaż nadal prawie połowa szkół to dzieła wspólnot zakonnych. Coraz częściej organem prowadzącym szkołę jest stowarzyszenie katolików świeckich, np. Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich czy Stowarzyszenie Rodzin Katolickich. Szkoły powstają także przy dynamicznych parafiach, nie brak też szkół, które powstały i działają dzięki staraniom poszczególnych diecezji.
Liczne w II Rzeczpospolitej szkoły katolickie zaczęły się odradzać po zakończeniu II wojny światowej, jednak w 1949 roku władze komunistyczne w większości je zlikwidowały. Czasy PRL przetrwało jedynie 9 szkół katolickich. Nowe szkoły zaczęły powstawać dopiero po roku 1991 roku, gdy umożliwiły to zmiany w polskim prawie. Jak wynika ze statystyk, większość szkół katolickich prowadzona jest w dużych ośrodkach miejskich.
Dzięki nauce religii jest w Polsce zapewnione minimum chrześcijańskiego wychowania w szkołach publicznych. Nie znaczy to, że nie istnieje potrzeba zakładania szkół katolickich. Szkoły katolickie dzięki swej specyfice i wartościom, które niosą, są formą ewangelizacji, sposobem obecności Kościoła w świecie kultury, miejscem formacji dojrzałych w wierze ludzi. Z racji tych wartości rezygnacja z zakładania szkół katolickich mogłaby okazać się niekiedy poważnym zaniedbaniem, zwłaszcza że rośnie liczba szkół prywatnych, których programy nie zawsze uwzględniają naukę religii
Tak potrzebę zakładania szkół katolickich uzasadniali biskupi polscy podczas 269. Zebrania Plenarnego w 1994 roku. Wówczas powołali do istnienia Radę Szkół Katolickich. Najważniejsze zadania Rady to koordynowanie współpracy między szkołami katolickimi w zakresie wychowania, nauczania, doskonalenia programów nauczania dla potrzeb szkolnictwa katolickiego oraz wspomaganie szkół katolickich w zachowaniu ich tożsamości. Rada Szkół Katolickich organizuje corocznie Ogólnopolskie Forum Szkół Katolickich, Forum Młodzieży, konferencje, szkolenia i kursy dla dyrektorów szkół i nauczycieli, a także konferencje dla przedstawicieli organów prowadzących szkoły. Od 1998 roku Rada Szkół Katolickich jest pełnoprawnym członkiem Europejskiego Komitetu Edukacji Katolickiej (CEEC) z siedzibą w Brukseli.
Choć z roku na rok powstaje ich coraz więcej to i tak Polska pod względem liczby szkół katolickich pozostaje daleko w tyle - twierdzi ks. Tomasz Jaklewicz z „Gościa Niedzielnego”. I jako dowód przytacza statystyki Watykanu, z których wynika, że na świecie działa około 250 tysięcy szkół katolickich, w których kształci się blisko 42 miliony uczniów (w Afryce 10 mln, w Ameryce 12 mln, w Azji 10 mln, w Europie 9 mln, w Oceanii 800 tys.). W zlaicyzowanej Belgii w szkołach katolickich kształci się ok. 60 procent dzieci. W Wielkiej Brytanii wielu rodziców chrzci dzieci w Kościele katolickim tylko po to, by mogły dostać się do szkół katolickich. W Tajlandii, w której żyje zaledwie 300 tysięcy katolików, do szkół katolickich uczęszcza 465 tysięcy dzieci. Te statystyki zaważyły i tygodnik rozpoczął akcję „Szkoła z duszą”, poprzez którą promuje szkoły katolickie i zachęca do tworzenia nowych.
Aby szkoła stała się katolicka, musi spełnić szereg warunków. Prawnie szkołę uważa się za katolicką, jeżeli kierowana jest przez kompetentną władzę kościelną lub kościelną osobę prawną albo też uznana jest za katolicką i wtedy musi uzyskać zgodę miejscowego biskupa. Wprawdzie są szkoły nazywane przez swoich fundatorów „katolickimi”, które w zapisie swoich statutów niekiedy powołują się na zasady chrześcijańskie i deklarują swój związek z wiarą i Kościołem, lecz nie posiadają koniecznej aprobaty władzy kościelnej. Według Kodeksu Prawa Kanonicznego jednak „żadna szkoła, chociażby w rzeczywistości była katolicka, nie może nosić nazwy: «szkoła katolicka», bez zgody kompetentnej władzy kościelnej”.
Intencją Kościoła jest, by poziom nauczania w szkole katolickiej był przynajmniej tak wysoki, jak w innych szkołach danego kraju. Ponadto wychowanie w takiej szkole powinno objąć formację osoby ludzkiej, dzieci i młodzież mają być tak wychowywane, ażeby harmonijnie mogły rozwijać swoje przymioty fizyczne, moralne oraz intelektualne, zdobywać coraz doskonalszy zmysł odpowiedzialności, właściwie korzystać z wolności i przygotowywać się do czynnego udziału w życiu społecznym (kan. 795 KPK).