Każda wspólnota religijna oprócz swojego charyzmatu ma swój określony cel, w którym się spełnia. Oczywistym jest, że spełnieniem dla wspólnoty Kościoła jest życie wieczne w Królestwie Niebieskim. Podobnie jest z mniejszymi wspólnotami wewnątrz Kościoła, jakimi są choćby ruchy odnowy. Choć wszystkie są zanurzone w tym najwyższym celu Kościoła, możemy również w wielu spośród nich wyodrębnić również pośrednie spełnienie, które może służyć wszystkim wierzącym.

Takie spojrzenie pomaga nam dostrzec, że to nie ten ruch sam w sobie jest jedyną drogą zbawienia — to byłoby podejście sekciarskie. Ruch służy Kościołowi i ma być zaczynem realizacji celu zbawczego na podstawie życia tej małej wspólnoty.

Co uważa jako swoje spełnienie Ruch Światło-Życie?

Zależy od czasu założenia

Gdyby taki charyzmatyk jak ks. Franciszek Blachnicki żył w innych czasach, na pewno miałby inną wizję Ruchu. Co więcej, gdyby żył w Kościele pierwotnym, żadnego Ruchu by nie założył, bo cały ówczesny Kościół był wspólnotą realizującą na bardzo wysokim poziomie przesłanie Ewangelii. Potrzebę tworzenia się małych wspólnot w Kościele moglibyśmy raczej zauważyć w czasie, gdy kondycja wiary przeciętnego chrześcijanina jest słabsza i dla wielu ludzi powstaje potrzeba czegoś więcej.

Zauważamy, że owocem Soboru Watykańskiego II jest mnóstwo powstających Ruchów i wspólnot o różnych charyzmatach. Moglibyśmy też pokusić się o stwierdzenie, że jest to szczególną potrzebą czasu, gdy w pędzie rozwoju cywilizacyjnego i wyższej samowystarczalności człowieka łatwiej jest zapomnieć o Bogu. Szczególnie prężne wspólnoty znajdują swoje zagnieżdżenie w krajach bardziej zlaicyzowanych.

Czas kształtowania się Ruchu Światło-Życie i jego charyzmatu zbiega się z czasem odnowy Kościoła według zamierzeń Soboru Watykańskiego II. To czas licznych zmian.

Reforma Kościoła reformą parafii

Dotychczasowa praktyka Kościoła w dużej mierze była owocem Soboru Trydenckiego, wielkiego na swoje czasy. Kontekst, szczególnie doby reformacji, wskazywał na potrzebę skonkretyzowania i ustabilizowania obrazu Kościoła Katolickiego. Stąd precyzyjna rubrystyka w liturgii czy autorytatywny sposób funkcjonowania parafii.

Sobór Watykański II przeniósł Kościół jakby na sferę wyższą swojego „samorozumienia”. Można by w skrócie ująć, że duch soborowy nakazywał nie tyle żyć jak Kościół nakazał, ale żyć Kościołem i w Kościele. To wezwanie do przeżywania tajemnicy Kościoła jako wspólnoty miłości.

W tym kontekście zmieniła się całkowicie wizja parafii. Model trydencki zakładał, że rdzeniem tej komórki Kościoła jest podmiot duszpasterski, czyli proboszcz. Wokół niego gromadzą się wierni, pośród których istnieją podmioty pomocnicze — ludzie bardziej spełniający zadania praktyczne. Dalej jest krąg ludzi niepraktykujących. Kierunek oddziaływania w tej definicji był raczej jednostronny: duszpasterz oddziaływał na wiernych. W takim modelu nie podkreślano zadania misyjnego czy nawet współodpowiedzialności we wspólnocie. Mogli żyć ze sobą wierzący i niewierzący, i nie wynikały z tego żadne inicjatywy.

W wizji parafii w zamyśle Soboru Watykańskiego II możemy zauważyć wielość zadań ludzi tworzących parafię. W miejsce pojedynczego pasterza pojawia się raczej diakonia wspólnoty lokalnej. Ponadto jest mowa o wspólnotach apostolstwa specjalistycznego czy środowiskowego, jak również o środowiskach formacji — wspólnotach deuterokatechumenalnych. Pomocą koordynacyjną służy rada apostolska. Podstawową różnicą jest, że przedstawiona wizja parafii opiera się na relacjach międzyludzkich, wzajemnym oddziaływaniu, dynamizmie misyjnym, jak również jest miejsce na oddolną dynamikę powodującą wzrost parafii. W miejsce określenia „ja i oni” pojawia się określanie „my” oznaczająca wspólną odpowiedzialność.

Aby taka wizja parafii mogła zaistnieć, potrzebne są konkretne wspólnoty. Są potrzebne wspólnoty ewangelizacyjne, deuterokatechumenalne, modlitewne, biblijne, liturgiczne, muzyczne, charytatywne, etc. Wzajemna współpraca powoduje duchowy wzrost parafii.

Wizja ta podkreśla również otwartość na zewnątrz. Parafia działa w jedności z papieżem i biskupem, ale również trwa w porozumieniu i współpracy z innymi parafiami, wspólnotami, organizacjami, jest współodpowiedzialna za dzieło misyjne w świecie, jak również kontakty ekumeniczne.

Doświadczenie Kościoła pokazuje nam, że gdy wspólnota jest zbyt duża, duchowo jest słabsza. Stąd potrzeba, by wewnątrz tej wspólnoty powstawały mniejsze.

Struktura Ruchu

Przyjrzyjmy się teraz strukturze naszego Ruchu. Człowiek przychodzący „na Oazę” powinien przeżyć swoją ewangelizację, a następnie formować się drogą deuterokatechumenatu. Uformowana w ten sposób postawa człowieka jest wezwaniem do działania wspólnego, gdzie obok formacji własnej będzie się kształtować odpowiedzialność za formowanie innych.

Służba ta się konkretyzuje w posłudze diakonijnej. W ramach Ruchu działają diakonie modlitwy, liturgiczne, muzyczne, wyzwolenia, życia, deuterokatechumenatu, etc. Działają one na szczeblach ogólnopolskich, diecezjalnych, czasami rejonowych i parafialnych. Zamierzeniem jest, by ukonstytuowały się na wszystkich szczeblach. Wszystko to koordynuje i zespala diakonia jedności, co określamy jej działaniem „ad intra” (do wewnątrz). Posługa szczególnie tej diakonii jest otwarta również na współpracę z innymi diakoniami, wspólnotami, Ruchami, i zawsze we współpracy i jedności z hierarchią Kościoła, czyli działanie „ad extra” (za zewnątrz).

Możemy zauważyć, że struktura Ruchu Światło-Życie jest odbiciem soborowego zamysłu funkcjonowania parafii. Co więcej, wspólnoty Ruchu powstają przede wszystkim w kontekście parafii i tam rzeczywiście jest ich miejsce. Patrząc na polską rzeczywistość parafii, proces kształtowania wizji soborowej jest ciągle nie zakończony. Chyba łatwiej udało nam się ten zamysł wprowadzić w Ruch Światło-Życie, choć i tutaj pozostaje jeszcze dużo pracy, by w pełni tą wizją Założyciela żyć.

Spełnienie Ruchu

Można teraz wrócić do pytania zawartego na początku tego tekstu: co uważa jako swoje spełnienie Ruch Światło-Życie? Skoro w swej dynamice pokazuje model parafii, to niewątpliwie jest szczególnie do niej posłany. Swoje spełnienie znajdzie, gdy parafia będzie funkcjonowała w pełni według wizji soborowej.

Stoi przed nami ważne zadanie. Choć Ruch Światło-Życie nie jest jedyną drogą zbawienia ani jedyną drogą odnowy naszych parafii, niemniej z naszego charyzmatu wynika potrzeba zaangażowania się w dzieło budowania naszych wspólnot parafialnych. Może wiele rzeczy się dzieje jeszcze na bazie przyzwyczajenia zakorzenionego przez długie pokolenia. Raz po raz odkrywamy jednak, jak bardzo dziś nasze środowiska potrzebują ewangelizacji i ożywienia wiarą. Szczególnie dla młodszego pokolenia model trydencki trudniejszy jest do zaakceptowania.

Czy Afryka potrzebuje Oazy?

Zbieżność procesu odnowy parafii i metody Ruchu w jego formacji szczególnie przybliża nam trzeci dzień Oazy Rekolekcyjnej Diakonii. Mowa jest wówczas o Nowej Wspólnocie.

W czasie rekolekcji prowadzonych dla kapłanów w roku 2008 w Krościenku pośród pytań o możliwości tworzenia takiej wizji parafii padło pytanie, jak redagować „soborowe” ogłoszenia parafialne. Po chwili próbkę swoich ogłoszeń przedstawił… misjonarz z Afryki. Ogłoszenia rzeczywiście dotyczyły zadań diakonijnych parafii, jak choćby ewangelizacja, formacja, diakonia jedności…

Terenom misyjnych chyba jest łatwiej zastosować soborowy model parafii. Nie mają długowiecznych przyzwyczajeń. Czyżby tam nie potrzeba było już naszych oaz? Zrozumiałe, że na pustyniach, choć z trudem, można znaleźć zielone oazy. Jak widać, w wioskach również — nie koniecznie te zielone, ale na ludzkiej płaszczyźnie… cóż, tworzą się tak naturalnie J