W diakonii Domowego Kościoła ważną rolę pełni para pilotująca (tzw. „piloci”). Jest to małżeństwo żyjące charyzmatem Ruchu, którego zadaniem jest przeprowadzenie nowego kręgu przez etap ewangelizacji, a następnie wprowadzenie go w zagadnienia dotyczące duchowości małżeńskiej, metod pracy kręgu i całego Ruchu. Już w 17. numerze Listu „Domowy Kościół” z grudnia 1978 roku współredagowanym przez ks. Franciszka Blachnickiego i s. Jadwigę Skudro możemy przeczytać o zadaniach pary „wprowadzającej”:

Ruch „Domowy Kościół” chce pomóc małżeństwom w tworzeniu rodzin dojrzale chrześcijańskich: Bożych, kochających się i szczęśliwych, właśnie dzisiaj w obecnej sytuacji. Wszystko ku temu celowi będzie zmierzać: pewna dyscyplina, metody, struktury itp. Obowiązkiem pary wprowadzającej będzie pomóc nowym parom małżeńskim w jasnym uświadomieniu sobie tego celu. W jaki sposób ten cel osiągnąć?

Przez odpowiednie tłumaczenie, ale przede wszystkim przez własne świadectwo życia według założeń ruchu. Wówczas ta praca nie tylko stanie się owocną w stosunku do nowego kręgu, ale okaże się bardzo pomocną dla samej pary „wprowadzającej”.

Przez wiele lat wprowadzanie nowych małżeństw na drogę formacyjną Domowego Kościoła odbywało się na bazie tzw. I roku pracy DK. Para pilotująca towarzyszyła małżeństwom nowego kręgu w czasie, gdy po ewangelizacji poznawały i wprowadzały w życie zobowiązania DK jako środki formacyjne na drodze do świętości osobistej, małżeńskiej i rodzinnej.

Kilkanaście lat temu rozpoczęto prace związane z porządkowaniem początkowego okresu formacji małżeństw Ruchu. W wyniku tych prac powstał podręcznik „Domowy Kościół. Ewangelizacja i pilotowanie”, który posłuży nam do omówienia tego ważnego okresu formacji.

Miejsce ewangelizacji i pilotowania w formacji DK

We Wstępie do podręcznika „Domowy Kościół. Ewangelizacja i pilotowanie” możemy przeczytać: „Konspekty spotkań przedstawione w tym podręczniku służą do ewangelizacji i pilotowania nowych kręgów DK, czyli do pracy formacyjnej w kręgu na etapie wstępnym, przed I rokiem pracy”.

Ewangelizacja i pilotowanie stanowi obecnie etap wstępny, przed I rokiem pracy kręgu DK. Jest on okresem poznania i doświadczenia formacji Domowego Kościoła poprzez poznanie miłości Bożej, doświadczenie wspólnoty osób pragnących podążać drogą tej formacji, poznanie i doświadczenie metod formacyjnych; w końcu: jest czasem odpowiedzi małżonków na miłość Boga i na proponowaną drogę formacyjną. Jest to więc czas na podjęcie dwóch decyzji:

– czy chcę, aby Jezus był moim Panem i Zbawicielem?

– czy chcę iść za Jezusem na drodze formacji Domowego Kościoła?

I jeszcze kilka zdań ze Wstępu:

Czas trwania ewangelizacji powinien być uzależniony od dojrzałości religijnej małżeństw w kręgu. Dla tych, którzy już kiedyś przeżywali ewangelizację (rekolekcje ewangelizacyjne, 15-dniowa oaza I stopnia itp.), może to być okazja do ponownego jej przeżycia na nowym etapie życia. Spotkania ewangelizacyjne w kręgu stanowią przeznaczoną dla rodzin, rozszerzoną wersję „Czterech spotkań nad Ewangelią wg św. Łukasza”. Dla małżeństw, które nigdy nie przeżywały ewangelizacji, para pilotująca może wydłużyć te spotkania nawet do roku.

Okres ewangelizacji składa się z sześciu spotkań, w trakcie których omawiane są 4 prawa życia duchowego. Ilość spotkań należy dostosować do możliwości grupy – można je (roztropnie) wydłużyć, gdy zachodzi taka potrzeba (np. włączenie do nich treści katechetycznych). Jako pogłębienie III prawa życia duchowego można zaproponować wspólne obejrzenie filmu ewangelizacyjnego „Jezus”; przeznaczamy na to osobne spotkanie, a oglądanie filmu poprzedzamy informacją o genezie filmu i modlitwą.

W tym okresie bardzo ważne jest świadectwo małżonków pilotujących jako ludzi wiary, modlitwy, zjednoczonych z Jezusem, ufających Jego Słowu.

Czas ewangelizacji kończy się osobistym przyjęciem Chrystusa jako Pana i Zbawiciela. Uroczyste wyrażenie tej decyzji następuje podczas Eucharystii na zakończenie etapu ewangelizacji.

Jeszcze kilka zdań ze Wstępu:

Po okresie ewangelizacji następuje czas właściwego pilotowania kręgu, które trwa w zasadzie jeden rok (p. Zasady DK, p. 17). Celem etapu pilotowania jest ukazanie małżeństwom piękna powołania do świętości w małżeństwie i realizowania go w jedności ze współmałżonkiem. Podczas pilotowania odbywa się ogólna prezentacja Domowego Kościoła w ramach Ruchu Światło-Życie oraz jego metod, ubogacona świadectwem pary pilotującej.

Okres pilotowania składa się z dziewięciu spotkań, podczas których małżonkowie próbują, „smakują”, doświadczają modlitwy osobistej, modlitwy małżeńskiej i rodzinnej, czytania Słowa Bożego, dialogu małżeńskiego, reguły życia – bez przyjmowania ich jako zobowiązań, jako narzędzi do codziennej pracy formacyjnej.

Metoda jest następująca: uczestnicy kręgu otrzymują informacje na temat danego zobowiązania oraz świadectwo pary pilotującej (i, jeżeli to możliwe, kapłana) na temat praktyki tego zobowiązania, następnie są zachęcani do podjęcia tej praktyki. Na kolejnym spotkaniu kręgu uczestnicy proszeni są o krótkie podzielenie się praktyką omówionego w poprzednim miesiącu zobowiązania. Jest to ważny czas w przygotowaniu do praktyki dzielenia się realizacją zobowiązań – nie tylko sprawozdanie „było – nie było” ale dzielenie się, co realizacja zobowiązań wnosi w nasz rozwój duchowy.

W tym okresie następuje również wprowadzenie w dzielenie się Ewangelią i metodę modlitwy różańcowej z dopowiedzeniami, oraz wdrażanie w rytm pracy formacyjnej: dom jako wspólnota rodzinna zanurzona w Bogu i krąg jako wspólnota braci i sióstr w Chrystusie.

Podczas okresu właściwego pilotowania uczestnicy przygotowują się do podjęcia decyzji, czy chcą podążać za Chrystusem na drodze formacji DK. Jednym z zadań pary pilotującej na tym etapie jest pomoc małżonkom w rozeznaniu tej decyzji: na tak albo na nie, tak, by wszyscy uczestnicy kręgu podjęli tę decyzję w sposób dojrzały i wolny.

Okres ten nie zastępuje I roku pracy kręgu DK; wspólnota kręgu będzie go przeżywać po pilotażu, samodzielnie, bez pary pilotującej.

Para pilotująca

Podręcznik „Domowy Kościół. Ewangelizacja i pilotowanie” został przygotowany dla par wprowadzających nowe małżeństwa do kręgów Domowego Kościoła. W celu lepszego przygotowania się do tej posługi, pary te są zapraszane na 5-dniowe sesje o pilotowaniu nowych kręgów.

We Wstępie do podręcznika możemy przeczytać o odpowiedzialności posługi par pilotujących:

Świadcząc o tym, kim jest dla niej Jezus Chrystus i jak wezwał ich jako małżonków, „aby szli i owoc przynosili”, para pilotująca stara się ukazać sens całej drogi w Domowym Kościele w taki sposób, aby zachwycić i zachęcić inne małżeństwa do pójścia tą drogą. Świadectwo pary pilotującej ma decydujący wpływ na właściwe ukierunkowanie pracy w kręgu. Od tej pary oczekuje się mocnej i promieniującej wiary, która ustawicznie żywi się modlitwą, jak również dyskrecji, uczynności i pokory; powinna ona być podobna do rolnika, który choć zasiewa ziarno, wie, że płodność tego ziarna nie od niego zależy. Bardzo istotna jest również obecność w kręgu kapłana – moderatora, pełniącego rolę doradcy duchowego. Służy on pomocą parze pilotującej i wspiera ją w wypełnianiu powierzonego im zadania, a także gwarantuje wierność nauce Kościoła oraz łączność z Kościołem hierarchicznym. (por. Zasady DK, 23).

Etap ewangelizacji i pilotowania jest czasem „czynienia uczniów Pana” (na etapie pierwszym, wstępnym). Zadaniem pary pilotującej jest ożywienie lub obudzenie wiary, a następnie ukazanie drogi, która ma pomagać kroczyć za Jezusem razem ze współmałżonkiem. Nie jest to zadanie łatwe. Przypomnijmy kilka warunków czynienia uczniów: poświęcenie czasu na modlitwę za nich, spędzanie z nimi czasu nad słowem Bożym, spędzanie z nimi czasu na posłudze, przekazywanie wizji wypełniania Wielkiego Posłannictwa (Larry Thompson, XXXIII KO).

Wydaje się, że świadectwo i postawa samych małżonków pilotujących ma tutaj rolę kluczową: świadectwo ich wiary, wzajemnych relacji małżeńskich, prostota w relacjach z innymi uczestnikami kręgu, ukazywanie piękna drogi DK, jasne stawianie wymagań i przedstawianie zasad oraz celu pracy, słuchanie i animowanie uczestników.

Trzeba pamiętać, że do kręgów trafiają osoby, które często mają już doświadczenie innych wspólnot, albo poszukujący, nierzadko noszący w sobie różnego rodzaju zranienia (także na polu wiary), albo mający określone oczekiwania. Para pilotująca musi mieć świadomość, że będzie bacznie obserwowana, może porównywana z innymi liderami, może spotkać się z nieufnością, albo przeciwnie – z idealizowaniem.

Widzimy zatem, że posługa pary pilotującej jest zadaniem wymagającym, bo i czas dla zawiązującego się kręgu jest okresem bardzo ważnym – jest to kładzenie fundamentu. A jeśli nawet niewielu z uczestników wybierze drogę formacyjną DK, to czas spędzony we wspólnocie gromadzącej się wokół Jezusa i Jego słowa nie zostanie bezowocny.

Co jeszcze jest ważne w pilotowaniu

Jak była o tym mowa wcześniej para pilotująca ma odpowiedzialne zadanie (bardziej wymagające niż para animatorska kręgu), bo to ona ma przekazać uczestnikom właściwy obraz Pana Boga (ewangelizacja) i prawdziwą wizję formacji w DK (także kapłanowi towarzyszącemu kręgowi).

Należy podkreślić, że pilotować powinny małżeństwa:

– które żyją w bliskości z Jezusem, na drodze metanoi, same żyją zobowiązaniami – są świadkami,

– mają świadomość, że są jedynie narzędziami w rękach Pana, które sieją ziarno,

– potrafią wypełnić swoje zadanie uwzględniając predyspozycje grupy, czy poszczególnych osób (osoby starsze, młodsze, z doświadczeniem innych wspólnot, poszukujące itp.),

– umieją słuchać innych, a jednocześnie jasno przedstawiać zasady pracy, cele, zadania.

Z praktyki pilotowania kręgów DK wydaje się, że warto też zwrócić uwagę na następujące sprawy:

– Podręcznik „Domowy Kościół. Ewangelizacja i pilotowanie” jest przeznaczony dla par pilotujących, a nie dla uczestników kręgu. Oprócz konspektów poszczególnych spotkań, podręcznik zawiera też pewne sugestie i wskazówki dotyczące ukształtowania poszczególnych części spotkania.

– Etap właściwego pilotowania należy prowadzić z małżeństwami, które podjęły decyzję o osobistym przyjęciu Chrystusa jako Pana i Zbawiciela i są małżeństwami sakramentalnymi.

– Animatorzy wprowadzają uczestników w docelowy rytm spotkania stopniowo, nie nazywając poszczególnych części spotkania (dzielenie się życiem, część modlitewna itd.) – dotyczy to szczególnie okresu ewangelizacji.

– Należy unikać terminów i zwrotów niezrozumiałych dla osób spoza Ruchu (swoistego slangu oazowego), mówić językiem zrozumiałym dla wszystkich, współczesnym np. zachęcać do dzielenia się życiem prostymi pytaniami: Jak minął miesiąc? Co wydarzyło się w twoim życiu? Czym zechcesz się z nami podzielić?

– Zwracać uwagę na „zadania domowe”, czyli sugestie do pracy w ciągu miesiąca, nie opuszczać ich.

Jest jeszcze coś, o czym mówił pewien ksiądz-staruszek: trzeba mieć jeszcze „niuans” do ludzi, by budować, by powstawały więzy. Dobrze byłoby, by taki „niuans” J posiadała para pilotująca.