Wydłużanie godzin pracy tylko po to, by gromadzić kapitał jest głupotą, bo udzielenie i zachowanie majątku zależy od Boga
Biblia często mówi o pieniądzach lub wykorzystuje przykłady dotyczące pieniędzy. Autorzy natchnieni przeważnie nie używają ich jednak, by nauczyć nas, jak mądrze zarządzać finansami i dlatego w niewielu fragmentach Biblii możemy znaleźć bezpośrednie porady dotyczące gospodarowania pieniędzmi. Zazwyczaj wzmianki o pieniądzach są elementem przypowieści i służą do przekazania duchowej mądrości. Bywa, że ta mądrość – niejako przy okazji – wyraża Boże spojrzenie na finanse.
Szukając mądrości, najlepiej zwrócić się do mędrca. Takim biblijnym mędrcem jest bez wątpienia król Salomon, któremu Bóg dał „rozum nieograniczony jak piasek na brzegu morza” i który „górował mądrością nad wszystkimi ludźmi” (1 Krl 5, 9-10). „Wypowiedział trzy tysiące przysłów” (1 Krl 5, 12), z których część została spisana w Księdze Przysłów. Z tego zbioru wybrałem kilka przysłów, które – bezpośrednio lub pośrednio – odnoszą się do finansów.
Komentarzy do tych przysłów szukałem w pismach rabinów. Mogłoby się wydawać, że kto, jak kto, ale rabini na pewno znaleźli w Piśmie Świętym jakiś cudowny sposób na zarządzanie pieniędzmi. Gdy jednak zagłębiłem się w te „finansowe” przysłowia, okazało się, że rabini najczęściej odnoszą je nie do zarabiania pieniędzy, ale do nauki Tory. Prawdziwym mistrzem takiej interpretacji był słynny Eliasz ben Salomon Zalman, znany jako Gaon z Wilna. Między innymi jego myśli znajdziemy poniżej. Czasem odkryjemy w przysłowiach o finansach sens duchowy, który dla naszego zbawienia może okazać się o wiele istotniejszy od sensu dosłownego. Biblia nie jest przecież w swej istocie podręcznikiem udanego życia, ale przewodnikiem wskazującym nam drogę (a w zasadzie to Drogę, por. J 14, 6) do nieba. Zapraszam na ten krótki przegląd wybranych przysłów. Nie jest to z pewnością zbiór, który wyczerpywałby temat, ale „ścierając progi drzwi mędrców” (Syr 6, 36) z pewnością natkniemy się na skarby, które będą mogły być inspirujące dla naszego duchowego życia.
Pracuj jak mrówka!
Idź do mrówki leniwy, patrz na jej drogi i zmądrzej. Nie ma u niej wodza, pilnującego ani panującego a przygotowuje w lecie swą żywność i zbiera swój pokarm we żniwa (Prz 6, 6-8).
Niektóre stworzenia otrzymały instynkt, który może być lekcją dla ludzi. Zdaniem Salomona możemy nauczyć się mądrości, obserwując sposób, w jaki mrówka zbiera swoje zapasy. Gromadzi je w czasie do tego stosownym, czyli latem. Tak samo człowiek powinien pracować i oszczędzać, przygotowując się na ten czas swojego życia, kiedy nie będzie w stanie nic zarobić.