Co Jezus mówił o Duchu Świętym?
W rozmowie z Samarytanką Jezus powiedział: „Nadchodzi jednak godzina, nawet już jest, kiedy to prawdziwi czciciele będą oddawać cześć Ojcu w Duchu i prawdzie, a takich to czcicieli szuka Ojciec. Bóg jest duchem; trzeba więc, by czciciele Jego oddawali Mu cześć w Duchu i prawdzie” (J 4, 23-24). Stwierdzenie, że Bóg jest duchem, oznacza przede wszystkim, że jest On dawcą Ducha. Udziela siebie swoim czcicielom i oczekuje od nich duchowego kultu. Oddawanie czci Bogu w Duchu oznacza więc życie i działanie pod wpływem Ducha. Prawdziwy kult może być oddawany Ojcu tylko „w Duchu”, który ten kult inspiruje i ożywia. Prawdziwi czciciele Ojca to zatem ci, którzy zostali ochrzczeni w Duchu Świętym oraz narodzili się z wody i Ducha.
Podczas żydowskiego Święta Namiotów „Jezus stojąc zawołał donośnym głosem: «Jeśli ktoś jest spragniony, a wierzy we Mnie – niech przyjdzie do Mnie i pije! Jak rzekło Pismo: Strumienie wody żywej popłyną z jego wnętrza». A powiedział to o Duchu, którego mieli otrzymać wierzący w Niego; Duch bowiem jeszcze nie był dany, ponieważ Jezus nie został jeszcze uwielbiony” (J 7, 37-39). Płynące z wnętrza Jezusa – jako nowej świątyni – strumienie wody żywej, do których picia zaprasza On spragnionych, symbolizują dar Ducha, którego Jezus udzieli wierzącym w Niego. Ta zapowiedź wytryśnięcia strumieni wody żywej zacznie się realizować w godzinie śmierci i zmartwychwstania Jezusa. Udzielenie daru Ducha można dostrzec szczególnie w dwóch momentach, które w wyjątkowy sposób zaakcentował ewangelista Jan. W chwili swojej śmierci Jezus nie tyle wyzionął ducha, czyli zakończył swoje ziemskie życie, ale „przekazał Ducha” Kościołowi, który był reprezentowany pod krzyżem przez Maryję i umiłowanego ucznia (J 19, 26-30). Tę samą prawdę wyraża również przebicie Jezusowi boku, z którego wypłynęły krew i woda (J 19, 31-34).
W rozdziałach 14-16 Ewangelii Janowej obecna jest grupa tekstów, które zawierają pięć obietnic Jezusa, dotyczących działania Ducha Świętego – Parakleta wobec uczniów. „Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Parakleta da wam, aby z wami był na zawsze – Ducha Prawdy, którego świat przyjąć nie może, ponieważ Go nie widzi ani nie zna. Ale wy Go znacie, ponieważ u was przebywa i w was będzie” (J 14, 16-17). Zgodnie z tą pierwszą obietnicą, podstawowym zadaniem Parakleta jest bycie z uczniami Jezusa. Do tej pory to sam Jezus pełnił wobec uczniów rolę Parakleta. Natomiast Duch Święty – jako inny Paraklet – będzie kontynuatorem misji objawiania Ojca realizowanej przez Syna. Istnieje zatem ciągłość pomiędzy działalnością Parakleta i działalnością Jezusa. Przymiotnik „inny” podkreśla jednak wyraźnie odrębność Ducha Świętego, który jest kimś innym niż Jezus. Wszystkie zadania Ducha Parakleta zmierzają tylko i wyłącznie do objawiania ludziom prawdy o Bogu. Świat, oznaczający w tym przypadku ludzi, którzy opowiedzieli się po stronie szatana, nie może przyjąć Ducha Prawdy, ponieważ Go nie widzi ani nie zna.
„Paraklet, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co Ja wam powiedziałem” (J 14, 26). Druga obietnica powtarza i wyjaśnia treść pierwszej o pochodzeniu Parakleta. Dawcą Ducha będzie Ojciec, który pośle Go uczniom na prośbę i w imieniu Jezusa. Zadaniem Parakleta będzie nauczenie uczniów wszystkiego. Duch Święty będzie więc nauczał Kościół, którego zalążek tworzyli uczniowie obecni w Wieczerniku. Natomiast funkcja przypominania będzie polegała na mesjańskim i zbawczym odkrywaniu sensu słów Jezusa i wydarzeń z Jego życia, które do tej pory były rozumiane tylko powierzchownie. Będzie to zatem nie tylko wspominanie przyszłości, ale przede wszystkim aktualizowanie wydarzeń zbawczych w życiu Kościoła.