Od 2000 roku druga niedziela Adwentu stała się „Dniem modlitwy za Kościół na Wschodzie”. Wówczas we wszystkich kościołach w Polsce przypomina się wiernym o potrzebach, problemach i trudnościach Kościoła katolickiego na Wschodzie. Przeprowadzana w tym dniu zbiórka do puszek dzielona jest na wszystkie diecezje w krajach Europy Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej.

Pomoc katolikom na Wschodzie w sposób zorganizowany była niesiona zaraz po II wojnie światowej. Już w 1945 r. siostry ze zgromadzenia sióstr eucharystek zaczęły zakładać placówki i pracować na Białorusi, Litwie, Łotwie, w Gruzji, Tadżykistanie i Kirgizji, w Kazachstanie oraz na Syberii i w Rosji Środkowo-Zachodniej. Pomoc ta była świadczona także za czasów kard. Stefana Wyszyńskiego. Wtedy też przy Episkopacie powstało Biuro Pomocy Kościołowi na Wschodzie, ale w realiach komunistycznej rzeczywistości nie funkcjonowało jeszcze formalnie. Opiekunem Biura był bp Jerzy Dąbrowski, zastępca sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski, a kierował nim ks. Edward Michalski TChr. Biuro ułatwiało głównie zdobywanie wiz na Wschód, gdzie do pracy wyjeżdżali księża i siostry zakonne, zwłaszcza bezhabitowe.

W 1981 roku papież Jan Paweł II, przebywający po zamachu w klinice Gemelli, polecił troskę o katolików na Wschodzie kard. Józefowi Glempowi. W ramach swojej posługi dwukrotnie odwiedził on Kazachstan, a raz był na Syberii. Od 2006 r. opiekunem Zespołu Pomocy Katolikom na Wschodzie jest przewodniczący Episkopatu abp Józef Michalik. Pracami Zespołu z ramienia Episkopatu kieruje bp Tadeusz Pikus, a Biurem Pomocy Kościołowi na Wschodzie zarządza obecnie ks. Józef Kubicki TChr.

Wśród katolików na Wschodzie pracuje około 250 kapłanów diecezjalnych, 450 zakonnych, ponad 600 sióstr i 23 braci zakonnych oraz kilku wolontariuszy świeckich. Warto dodać - także wywodzących się z oazy, którzy podejmują roczne wyjazdy na Wschód. Wolontariusze z Diakonii Misyjnej Ruchu Światło-Życie Diecezji Warszawsko-
-Praskiej pomagają w animowaniu wspólnot i pracy przy kościele w Atyrau w Kazachstanie i w Gwardiejsku na Ukrainie. Oprócz tego Diakonia Misyjna uczestniczyła w krótkich rekolekcjach ewangelizacyjnych na Ukrainie, Białorusi, Litwie, a na przełomie listopada i grudnia przeprowadzi ewangelizację na Łotwie. (Najnowsze informacje na blogu - http://oaza-diakoniamisyjna.blogspot.com/)

Zbiórka pieniężna z II niedzieli Adwentu pozwala wyposażać świątynie na Wschodzie i prowadzić akcje dożywiania najbiedniejszych. Część środków przeznaczana jest na zakup pomocy dydaktycznych dla katechetów, a dla dzieci organizowane są warsztaty i spotkania wakacyjne. Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie prowadzi też prenumeratę wysyłkową do tamtejszych parafii szeregu czasopism katolickich.

Tegoroczny Dzień modlitwy za Kościół na Wschodzie przypada 7 grudnia. Towarzyszyć mu będzie hasło „Otoczyć troską życie”, które jest hasłem nowego roku duszpasterskiego w Kościele w Polsce. W sposób szczególny widać jednak, jak bardzo potrzeba modlitwy i działań w kwestii ochrony życia na Wschodzie. W Rosji dla przykładu dostęp do zabiegów aborcyjnych jest powszechny i bezpłatny we wszystkich państwowych szpitalach. Jak podaje prasa, co dziesiąta Rosjanka poniżej 18 roku życia przynajmniej raz dopuściła się zabicia swojego poczętego dziecka. Coraz większy odsetek kobiet dokonujących aborcji ma problem z późniejszym zajściem w ciążę. Szacuje się, że w samej Rosji jest około 200-250 tys. bezpłodnych kobiet.

Tradycyjnie Dniu modlitw towarzyszy też wizerunek Maryi - tym razem figura Matki Bożej Brzemiennej z Gdańska Matemblewa. Za modlitwę za Kościół na Wschodzie można by przyjąć zaś modlitwę Jana Pawła II, przekazaną w encyklice „Evangelium vitae”, podkreślającej wartość i nienaruszalność życia ludzkiego - od poczęcia do naturalnej śmierci. Papież zachęca nas przez nią, byśmy nie szczędzili wysiłków w budowaniu „cywilizacji prawdy i miłości”.