Wieczernik:Jakie są przyczyny niepłodności?

Laura Grześkowiak: W przypadku niepłodności męskiej najczęstszą obserwowaną zmianą jest zmniejszenie liczby plemników. Obserwuje się także spadek ich ruchliwości, uszkodzenie DNA plemników, inne zjawiska jak aglutynacja czy agregacja plemników. Jest to spowodowane różnymi jednostkami chorobowymi, które niezdiagnozowane i nieleczone przyczyniają się do obniżenia męskiej płodności. Na pierwszy plan wysuwają się czynniki infekcyjne, zarówno obejmujące układ moczowo-płciowy jak i infekcje innych narządów. Infekcje zębów, migdałków, przewlekłe zapalenie zatok oraz wszystkie inne przewlekłe choroby, które nie do końca są właściwie ustawione. Poza czynnikami infekcyjnymi ważne są zmiany metaboliczne związane z niewłaściwym odżywianiem, złym trybem życia, zbyt małą aktywnością fizyczną.

W przypadku niepłodności kobiecej na pierwszy plan wysuwają się zaburzenia owulacji. Mogą one być spowodowane z jednej strony chorobami jajnika, do których między innymi zaliczamy zespół policystycznych jajników, w którym dominują zaburzenia owulacji oraz zmiany metaboliczne, mogą być spowodowane przewlekłym stresem, hiperprolaktynemią czynnościową, zaburzeniem funkcji tarczycy. Kolejnymi elementami które obserwujemy u kobiet to są przewlekłe infekcje narządów miednicy mniejszej, układu moczowego, układu rozrodczego, które nieleczone utrudniają penetrację plemników przez śluz szyjkowy, które przyczyniają się do powstawania zrostów wewnątrzotrzewnowych czy wewnątrzmacicznych, które powodują inicjację chorób z autoagresji czy chorób związanych z przeciwciałami atakującymi plemniki. Choroby inne, wszystkie choroby przewlekłe, które obserwujemy u kobiet mogą przyczyniać się do niepłodności obniżając jej stan zdrowia, osłabiając jej organizm.

W.:Z pomocą dla wielu par starających się o dziecko przychodzi naprotechnologia. Czym jest naprotechnologia?

L.G.: Jest to zestaw procedur i standardów postępowania celem oceny zdrowia prokreacyjnego. Obejmuje ona zarówno problemy żeńskiej, jak i męskiej płodności. Może służyć również do wyznaczania dni płodnych i niepłodnych – wtedy umożliwia parze planowanie współżycia celem poczęcia lub odkładania poczęcia dziecka. W przypadku niepłodności dzięki interdyscyplinarnemu podejściu umożliwia postawienie konkretnej diagnozy i wprowadzenie przyczynowego leczenia, a tym samym zwiększa szansę na powrót płodności.

W.:Jakie działania podejmuje się w ramach naprotechnologii?

L.G.: W przypadku planu diagnostycznego dotyczącego kobiety ustalamy tak procedury, aby pomóc tak odpowiedzieć sobie na pytanie, jaka jednostka chorobowa występuje, jak rozpoznać chorobę, która upośledza płodność pacjentki. Wykonujemy bardzo dokładny wywiad, czyli badania podmiotowe oraz dokładne badanie internistyczne, czyli badanie przedmiotowe. W wywiadzie pytamy pacjentkę, co się z nią działo od momentu urodzenia – przez okres dziecięctwa, przez choroby wieku dziecięcego, przez zabiegi operacyjne, okres dojrzewania – jak ono przebiegało, jak to występuje w tej chwili, szukamy nieprawidłowych objawów z każdego narządu. W dokładnym badaniu analizujemy cały jej organizm, aby znaleźć ślady, aby znaleźć objawy, które mogłyby nas nakierować, dlaczego występuje u niej niepłodność. 

Zlecam pacjentce badania - są to zarówno badania podstawowe, pozwalające określić jej ogólny stan zdrowia, jak i badania hormonalne, które ocenią jak funkcjonuje układ rozrodczy, jak funkcjonuje jej układ hormonalny. Badanie hormonalne jest szczególnie ważne w nawiązaniu do cyklu miesiączkowego u kobiet. 

Każda z pacjentek jest proszona o prowadzenie obserwacji cyklu, w którym ocenia śluz szyjowy, oceniać może także temperaturę celem dokładnej analizy dni płodnych i niepłodnych oraz celem wyznaczenia dni, w których będziemy wykonywać konkretne badania hormonalne. Również później, kiedy będziemy włączać leczenie, będziemy dostosowywać je do parametrów cyklu. Pacjentki naprotechnologii oceniają swój cykl modelem Creightona lub mogą do niego również dołączać informacje podstawowej temperatury ciała. 

Wykonujemy badania obrazowe, badania ultrasonograficzne do oceny drożności jajowodów, badania radiologiczne, które uznamy za potrzebne, jeżeli mamy podejrzenie występowania zmian o charakterze na przykład zrostów wewnątrzmacicznych czy niedrożności jajowodów, czy innych zmian, które mogłyby nam nasuwać odpowiedź na pytanie, dlaczego pacjentka jest niepłodna. 

Bardzo ważny jest także wywiad zawodowy, dlatego że kiedy robimy analizę profilu zawodowego naszych pacjentów, okazuje się, że są pewne zawody, które bardziej predysponują do niepłodności i patrzymy, czy w danych warunkach pracy, w których nasza pacjentka przebywa w ciągu dnia są czynniki szkodliwe, które mogłyby jej ograniczyć płodność.

To tylko fragment artykułu, całość w drukowanym "Wieczerniku".