Dary Ducha Świętego
(201 -wrzesień -październik2014)
z cyklu "Wieczernik dla Ciebie"
Mów mi...
Paulina Zapasek
Zakochani mają swój własny język, którym zwracają się do siebie. Często jest on bardzo pieszczotliwy, czuły, wyraża oddanie i miłość. Chciałam Wam dziś zaproponować kilka sposobów zwracania się do siebie, które w większości już wyszły z użycia, mogą wydawać się niemodne, co nie znaczy, że są nieładne. A wręcz przeciwnie – ich użycie może spowodować miłe zaskoczenie, a także pokazać naszą oryginalność, kreatywność, a także być wyrazem naszego oczytania czy znajomości staropolszczyzny.
Odnosi się do niego:
– Zalotnik – to ktoś, kto stara się o rękę dziewczyny, albo mówiąc inaczej uderzający w konkury, albo ktoś, kto jest pretendentem do ręki. Synonim do absztyfikanta, adoratora, wielbiciela, amanta.
– Jegomość – kojarzy się z kimś tajemniczym. Zresztą często używa się właśnie takiego określenia „tajemniczy jegomość”. A może właśnie Twój chłopak jest kimś tajemniczym, kimś, kogo jeszcze do końca nie poznałaś?
Cztery poniższe określenia już staropolskie nie są, ale coś wspólnego z minioną epoką mają.
– Rycerz – większość kobiet w dzieciństwie oglądała mnóstwo bajek o pięknych księżniczka i dzielnych rycerzach. Czy to znaczy, że marzenie o spotkaniu rycerza mijają z wiekiem? Zdecydowanie nie. Gdzieś każda z nas, Drogie Panie, pragnie, żeby był obok nas ktoś, kto umie walczyć, kto sprawia, że przestajemy się bać. Czy wasz wybranek taki jest? Może tym określeniem podziękujcie mu za to albo zmotywujcie do działania. Podobne określenie waleczne serce/dzikie serce.
– Książę z bajki/ Książę na białym koniu – jeśli jest księżniczka. to do pary potrzebuje księcia. A jaki jest książę? Same odpowiedzcie sobie na to pytanie. Czy są w dzisiejszych czasach? Oczywiście, tylko trochę inaczej się ubierają!
Są jeszcze dwa zwroty, będące przymiotnikami: miły i luby, mniej popularny synonim do drogi, kochany, najdroższy, ukochany, ulubiony, umiłowany. Luby to też określenie wybranka serca.
– Dżentelman – to oczywiście ktoś o nienagannym wychowaniu, godny zaufania, znający zasady savoir-vivru. Masz takiego w swoim otoczeniu?
Odnosi się do niej:
– Niewiasta – samo pochodzenie tego słowa jest nie do końca wyjaśnione. Jedna z hipotez mówi, że słowo to wiąże się z czasownikiem wiedzieć — niewiasta to kobieta nieznana [1]. Słowo to kojarzy się z językiem biblijnym i religijnym, w którym zastępuje słowo kobieta.
– Białogłowa – tego określenia możemy używać wyłącznie w stosunku do kobiety zamężnej. Chodzi o kolor podwijki (zwanej też podwiką, podwitką, podwiczką) — białego nakrycia głowy noszonego od XIV do XVII w. przez zamężne kobiety[2].
– Dziewoja – pierwotnie wyraz dziewka oznaczał młodą osobę płci żeńskiej, czyli — jakbyśmy dziś powiedzieli — dziewczynę, kobietę niezamężną.
– Dziewka – również pochodzi od wyrazu dziewoja, będący żartobliwym określeniem młodej, dorodnej dziewczyny. Obecnie raczej kojarzy się z kimś ze służby.
– Panna – to osoba młoda, stanu wolnego.
– Dama – kobieca piękna, dobrze wychowana, z klasą, umiejąca dobrać strój na każdą okazję, nie przeszkadza jej, kiedy mężczyzna otwiera przed nią drzwi czy adoruje ją. Panowie, znacie jakąś damę?
Tak jak w przypadku zwrotów do mężczyzn, do kobiety można zwracać się luba, miła. Można też, zwracając uwagę na urodę naszej dziewczyny, użyć przymiotnika nadobna, oznaczającego kogoś pięknego, pełnego powabu, ładnego albopowabna. Lub użyć bardziej powszechnego słowa: piękna.
Na koniec jeszcze kilka zwrotów z listów Jana III Sobieskiego do żony:
Jedyne duszy kochanie.
Najśliczniejsza serca i duszy pociecho!
Najśliczniejsza duszy i serca pociecho, jedyna Marysieńku!
Moja śliczna panno!
Mam nadzieję, że wśród powyższych przykładów znajdziecie jakiś, który się Wam spodoba i może wprowadzicie go do swojego słownika. Zdaję sobie sprawę, że nie ujęłam wszystkim zwrotów, ale niech to będzie zachętą dla was, abyście poszukiwali jak najpiękniejszych określeń ukochanej osoby.