Diakonia

(178 -kwiecień2011)

z cyklu "Skarbnica Kościoła"

Kult Serca Jezusowego

Marta Dalgiewicz

Kult Serca Jezusowego rozwinął się w naszym kraju jeszcze przed objawieniami św. Małgorzaty Marii Alacoque. Polska miała też szczególne przywileje od papieża. A Episkopat Pol­ski ogłosił 60 lat temu rok poświęcenia Narodu Polskiego Najświętsze­mu Sercu Pana Jezusa.

Liturgiczne święto Boskiego Serca Pana Jezusa, wraz ze Msząśw. i oficjum kapłańskim, ustanowił w 1765 r. papież Klemens XIII. Był to przywilej tylko dla Polski, dla ówczesnego Królestwa Polskiego i jednej Konfraterni Najświętszego Serca w Rzymie. W ten sposób Stolica Apostolska odpowiedziała na memoriał biskupów polskich z 1764 r.

Oczywiście początku samego kultu  Serca Jezusowego należy upatrywać wcześniej. Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński podkre­ślał, że pierwszą Jego czcicielką była bez wątpienia Najświętsza Pan­na. „Dwa te najpiękniejsze Serca – Jezusa i Maryi – biły zawsze zgod­nie i najżywiej ze sobą współczuły i w chwilach radości, i w godzinach bólu czy męki” – pisał kard. Wyszyński w 1965 r. Do grona czcicieli Najświętszego Serca Jezusowego należeli m.in. św. Bernard, Bona­wentura, Katarzyna ze Sieny, Franciszek Salezy. Najbardziej znaną pozostaje jednak św. św. Małgorzata Maria Alacoque (1647-1690), wizytka z klasztoru w Paray-le-Monial. Obok takich praktyk poboż­nych jak pierwsze piątki, Komunia św. wynagradzająca czy „godzina święta” (adoracja przez godzinę Najśw. Sakramentu w nocy z czwart­ku na pierwszy piątek) – Pan Jezus zlecił jej podjęcie starań o ustano­wienie w Kościele święta Jego Serca, w piątek po oktawie Bożego Ciała.

Na ziemiach polskich Serce Boskiego Zbawcy czczone było jeszcze przed objawieniami św. Małgorzaty Marii Alacoque. Pierwszy w świe­cie podręcznik tego nabożeństwa napisał o. Kacper Drużbicki. Autor książeczki „Ognisko serc – Serce Jezusa” zmarł 13 lat przed objawie­niami w Paray. O ustanowienie święta Bożego Serca zabiegali u Stoli­cy Apostolskiej polscy królowie i biskupi. Dekret z 1765 r. był właśnie odpowiedzią na sławny memoriał polskich biskupów, który podaje hi­storyczny przegląd kultu i uzasadnia wymowę tego nabożeństwa. Pry­mas Polski abp Ledóchowski poświęcił Najświętszemu Sercu metro­polię gnieźnieńską. Nabożeństwem do Serca Jezusowego odznaczali się biskupi Bilczewski i Pelczar, autor dzieł o Najświętszym Sercu i za­łożyciel zgromadzenia sióstr sercanek.  Kolejny prymas, kard. Dalbor, w imieniu Episkopatu powierzył Polskę Sercu Zbawiciela i Jego Naj­świętszej Matce. W Poznaniu wzniesiono też pomnik „Sacratissimo Cordi – Polonia Restituta” (został on zburzony w 1940 r.). W 1948 r. biskupi zachęcali wiernych do osobistego poświęcenia się Najświęt­sze­mu Sercu Jezusowemu, a trzy lata później Episkopat Polski ogłosił rok poświęcenia Narodu Polskiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa.

„Sam Pan Jezus, ukazując św. Małgorzacie swe Serce spragnione miłości, żądał tego poświęcenia, które ona nazywała prywatnym albo małym w odróżnieniu od publicznego poświęcenia się całych społe­czeństw” – przypomnieli biskupi. Praktyka prywatnego poświęcenia się Sercu Pana Jezusa została zapomniana i dopiero po 200 latach, po objawieniach w Paray-le-Monial, przypomniał je papież Pius XI. O osobistym poświęceniu mowa w encyklice „Miserentissimus Re­demptor” z roku 1928. Polscy biskupi zachęcali do osobistego po­święcenia Sercu Jezusowemu, ale i oddania całych rodzin, co nazywa­ne jest intronizacją Serca Jezusowego w rodzinach.

Stolica Apostolska dopiero po ścisłych i dokładnych badaniach ze­zwoliła na obchodzenie święta, jak i na cześć wizerunków Jezusowego Serca w formach dzisiaj powszechnie przyjętych. Memoriał polskich biskupów wysłany do papieża Klemens XIII w 1765 r. przyczynił się do zatwierdzenia nabożeństwa do Serca Pana Jezusa, a także święta dla niektórych diecezji i zakonów. Na cały Kościółświęto Serca Pana Jezusa rozszerzył papież Pius IX w roku 1856. Znamienny jest też akt oddania całego Kościoła i rodzaju ludzkiego w opiekę Serca Jezuso­wego, jakiego dokonał 31 grudnia 1899 roku papież Leon XIII. Nowy rys nadał papież Jan Paweł II. Począwszy od 1995 r. w uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa, która wypada zawsze w piątek po oktawie Bożego Ciała, ustanowił on Światowy Dzień Modlitwy o Uświęcenie Kapłanów.