Misja, jaką pełni Kościół, nie ma charakteru ziemskiego, politycznego, gospo­darczego czy społecznego. Jego cel nakreślony przez Chrystusa ma charakter religijny (zob. GS 42). Kościół wypełniając swoją misję potrzebuje do jej reali­zacji również dóbr doczesnych. Posługuje się jednak rzeczami doczesnymi w takim stop­niu, w jakim wymaga tego właściwe mu posłannictwo, „stosując wszystkie i wyłącznie te środki, które zgodne są z Ewangelią i dobrem powszechnym według różnorodności czasu i warunków" (GS 76).

Kościelne dobra doczesne mają więc ściśle określony cel. Wolno je Kościołowi posia­dać „do godnego sprawowania kultu Bożego, do zapewnienia odpowiedniego utrzyma­nia duchowieństwa, jak również do wykonywania dzieł świętego apostolstwa czy miłości, zwłaszcza wobec potrzebujących" (PO 17). Celów tych bez odpowiednich zasobów ma­terialnych nie dałoby się zrealizować w sposób właściwy.

     Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku podkreśla, że Koś­ciół katolicki ma wro­dzone prawo, niezależne od władzy świeckiej, do nabywania, posiadania, zarządzania, zbywania dóbr materialnych (por. kan. 1254 §1).

     Jak wynika z jednego z przykazań kościelnych, wierni mają obo­wiązek utrzymywać Kościół. Obowiązkiem zaradzania po­trzebom Koś­cioła są związani nie tylko wierni świeccy, lecz także duchowni i osoby życia konsekrowanego, zwłaszcza wtedy, gdy chodzi o ofiary na pro­wadze­nie dzieł apostolstwa i miłości, a na­wet kultu Bożego np. budo­wa i utrzymanie kościołów (por. KPK, kan. 222 §1, kan. 1261 §2 KPK).

Mówiąc o sprawach finansowych w Kościele należy mocno pod­kreślić następującą zasadę: „złożone ofiary i uzyskane fundusze muszą być przeznaczone w całości na cele zgodne z wolą ofiarodawców".

Dochody parafii

Zgodnie z wielowiekową tradycją istniejącą w Archidiecezji Poznań­skiej, ofiary składane z okazji sprawowania sakramentów oraz sakra­mentaliów (np. pogrzeb, poświęcenie przedmiotów religijnych itp.) są dobrowolne, to znaczy że nie ma wyznaczonych żadnych stawek czy taryfikatora.

Przychody parafii stanowią:

• wszystkie ofiary, np. kolekty w niedziele i dni powszednie, zbiórki składane przez wiernych przy każdej okazji
• ofiary kolędowe,
• subwencje, dotacje, darowizny, spadkobranie,
• zyski z tytułu posiadanych nieruchomości (np. czynsz dzierżawny i najmu),
• zyski z działalności gospodarczej (jeśli taką parafia prowadzi).
• Natomiast rozchody parafii stanowią wydatki na:
• organizowanie kultu Bożego tzn. wszelkie wydatki np. na szaty liturgiczne, księgi liturgiczne, kielichy, hostie, wino mszalne, itp.,
• prowadzenie dzieł apostolskich i charytatywnych,
• utrzymanie kościoła, kaplic, cmentarza, budynków i budowli parafialnych,
• inwestycje, remonty i konserwacje,
• koszty administracyjne,
• płace pracowników świeckich, np. dla kościelnego, organisty, kopacza, sprzątacz­ki, pomocy domowej,
• ubezpieczenie majątku parafialnego,
• cele diecezjalne i ogólnokościelne np. na utrzymanie katedry i budynków należą­cych do diecezji, na Caritas diecezjalną, na Seminarium Duchowne, na funkcjono­wanie Wydziału Teologicznego, na KUL, na rzecz Stolicy Świętej, na misje, Pa­pies­kie Dzieła Misyjne, Dzieło Nowego Tysiąclecia, na biedne kościoły, na Fun­dusz Obrony Życia.

Ksiądz, który pełni urząd proboszcza w danej parafii jest odpowiedzialny za całość ży­cia wspólnoty, zarówno za duszpasterstwo jak i za wszelkie sprawy materialne - finan­sowe. Pomocą w tych zakresach służą mu Parafialna Rada Duszpasterska oraz Parafialna Rada Ekonomiczna. Każdy Ksiądz Proboszcz rozlicza się nie tylko przed swoimi parafia­nami, ale przede wszystkim przed Biskupem, w imieniu którego sprawuje duszpasterstwo i zarządza parafią.

Dochody prywatne duchownych

Zgodnie z wielowiekową tradycją duchowni, którzy pełniąc powierzo­ny sobie urząd po­święcili się służbie Bożej, mają prawo do otrzymania słusznego wyna­grodzenia, bo zasługuje robotnik na swoją zapłatę (Łk 10, 7). Sobór Watykański II pod­kreśla, aby duchowni uży­wali „dóbr uzyskiwanych z okazji wykonywania jakiejś funkcji kościel­nej przede wszystkim na swoje odpowiednie utrzymanie i wypełnienie obowiąz­ków własnego stanu; te zaś, które by zbywały, niech zechcą przeznaczyć dla do­bra Koś­cioła albo na dzieła miłosierdzia. Niech zatem nie traktują urzędu kościelnego ja­ko źródła zarobku ani używają dochodów z niego pochodzących na powiększenie swego majątku rodzinnego" (PO 17). Co więcej, Sobór zachęca duchownych do dobrowolnego prakty­kowania ubóstwa, przez które wyraźniej upodobnią się do Chrystusa.

Prawo kościelne bardzo jasno rozróżnia finanse kościelnych osób prawnych np. para­fii, diecezji, zgromadzenia od finansów prywatnych (osobistych) duchownych.

Osobistymi przychodami duchownych są ofiary składane z okazji odprawianych Mszy św. (stypendia mszalne), niektórych posług sakramentalnych oraz z tytułu stosunku pracy np. na Wydziale Teologicznym, kurii, w szkole, szpitalu czy więzieniu. W tym miejscu należy wyjaśnić, że każdy kapłan ma prawo odprawić jedną Mszę św. dziennie. W przy­padku gdyby zaistniała konieczność duszpasterska np. Msza św. pogrzebowa lub ślubna, może odprawić dwie Msze św. w danym dniu. Natomiast na odprawienie trzeciej Mszy św. tego samego dnia winien uzyskać zgodę biskupa diecezjalnego. Jednak nie może od­prawić w tym samym dniu więcej niż trzy Msze św. Niezależnie od tego, ile odprawił Mszy św. w danym dniu - jedną, dwie czy trzy - kapłan ma prawo tylko do jednego stypendium mszalnego, tj. do jednej ofiary (z wyjątkiem Bożego Narodzenia). Pozostałe musi przeznaczyć na cele wskazane przez ordynariusza. Należy dodać, że każdy kapłan będący proboszczem ma obowiązek odprawienie Mszy św. za swoich parafian w każdą niedzielę i niektóre uroczystości. Fakt ten sprawia, że nawet gdyby w danym dniu odpra­wiał drugą lub trzecią Mszę św., nie może zatrzymać dla siebie żadnego stypendium mszalnego.

Ponadto należy dodać, że każdy kapłan z prywatnych przychodów ponosi wydatki na swoje utrzymanie, np. na wyżywienie, środki czystości i higieny osobistej, ubezpieczenie ZUS, podatek dochodowy od osób fizycznych, swoje potrzeby i zainteresowania.

Objaśnienia:
GS - Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes Soboru Watykańskiego II
PO - Dekret o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum ordinis Soboru Watykańskiego II
KPK - Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku Jana Pawła II