Dzielę książki na cztery kategorie. Pierwsza z nich to takie książki, które kupuję nie zaglądając do środka. Inne kupuję po obejrzeniu. Jeszcze inne po obejrzeniu odkładam. Do jeszcze innych nawet nie zaglądam. Biblia Jerozolimska to książka, którą się kupuje nie zaglądając do niej...

Czym jest Biblia Jerozolimska? Symbolem tego, co w biblistyce katolickiej najlepsze. W oryginale jest francuskim przekładem. Czy zatem Pallotinum wydało w Polsce francuski tekst? Czy może polski przekład z języka francuskiego? Nie, żadna z tych opcji!

W latach czterdziestych grupa francuskich biblistów rozpoczęła pracę nad przekładem Biblii z języków oryginalnych. Wielu z nich lata całe spędziło w Ziemi Świętej, wiążąc swą pracę naukową z prowadzoną przez dominikanów w Jerozolimie szkołą biblijną. Prace trwały od 1945 do 1955, kiedy to, w osobnych zeszytach, ukazywały się kolejne księgi. Całość została wydana w 1956 roku. Nosiła tytuł: „Święta Biblia”, ale rychło, przez związek tłumaczy z Ziemią Świętą, zaczęła być nazywana „Biblią Jerozolimską”. Cały czas trwały i trwają nadal prace nad doskonaleniem tego przekładu. Polskie wydanie opiera się na wydaniu z roku 1996.

Na czym polega znaczenie Biblii Jerozolimskiej? Otóż chodzi nie tylko o rzetelność przekładu, ale o to, że przekład ten został opatrzony znakomitymi wprowadzeniami do poszczególnych części Biblii i ksiąg. Kolejnym wielkim atutem są przypisy - niezwykle fachowe i rzeczowe. Wielką wartość mają tak zwane marginalia, czyli referencje biblijne umieszczone na marginesie przy danym fragmencie (wer-secie), które odsyłają do innych miejsc w Biblii gdzie dany temat czy podobny problem jest także poruszany.

To ostatnie zdanie jest może nieco zawiłe, więc spróbuję wyjaśnić je na przykładzie. W czasie ostatnich rekolekcji dla mojej wspólnoty jedna z katechez miała opierać się na przypowieści o ziarnie gorczycy: „Królestwo niebieskie podobne jest do ziarnka gorczycy, które ktoś wziął i posiał na swej roli. Jest ono najmniejsze ze wszystkich nasion, lecz gdy wyrośnie, jest większe od innych jarzyn i staje się drzewem, tak że ptaki przylatują z powietrza i gnieżdżą się na jego gałęziach” (Mt 13,31-32). Gdyby nie Biblia Jerozolimska nigdy bym pewnie nie trafił w swoich przygotowaniach na czwarty rozdział Daniela (widzenie Nabuchodonozora) i na końcówkę siedemnastego rozdziału Ezechiela (zasadzony wierzchołek cedru), co pozwoliło niesłychanie wzbogacić treści katechezy.

Zbierzmy to razem - wartość Biblii Jerozolimskiej to doskonałe wprowadzenia, przypisy i marginalia. I właśnie ten cały aparat pomagający czytelnikowi w poznawaniu Biblii dostajemy do naszych rąk. Tekst biblijny w polskim wydaniu zaczerpnięto z Biblii Tysiąclecia. Do tego znanego nam przekładu dodano po redakcyjnym opracowaniu owe wprowadzenia, przypisy i marginalia. Dzięki temu powstało potężne narzędzie do poznawania i zrozumienia Biblii. Fantastyczny „Wstęp do Pisma Świętego” wraz z samym Pismem Świętym.

Zajrzyjmy do środka Biblii. Na początku są kolorowe mapy Palestyny i Jerozolimy Starego Testamentu. Następnie informacje na temat wstępów, przypisów, komentarzy i marginaliów. Dalej jest słowo Prymasa oraz prezentacja dzieła, której dokonał bp Z. Kiernikowski.

Po spisie treści następuje wykaz skrótów. Dalej podział Biblii Hebrajskiej i Greckiej - nieco inna tradycja niż w naszych bibliach. Ostatnią rzeczą przed tekstem jest wstęp. Stanowi on swego rodzaju instrukcję do korzystania z przypisów i marginaliów.

Tekst poprzedzają wprowadzenia. Tam, gdzie to jest możliwe, autorzy Biblii Jerozolimskiej grupują księgi. Mamy zatem wprowadzenie (przykładowo) do Pięcioksięgu, do ksiąg prorockich czy listów św. Pawła. Tam, gdzie specyfika tego wymaga, jest wprowadzenie tylko do jednej księgi, np. do Księgi Psalmów.

Powiedzieliśmy, że tekst Biblii jest opatrzony komentarzami. Są miejsca, gdzie jest ich naprawdę dużo. Na pierwszej stronie Księgi Rodzaju stosunek tekstu do komentarzy wynosi 1:3. Do tych dwunastu wersetów, które mieszczą się na tej pierwszej stronie umieszczono na marginesach dwanaście referencji do innych miejsc w Biblii.

Na końcu następuje seria dodatków. Najpierw jest to tablica chronologiczna obejmująca wydarzenia biblijne w korelacji z historią powszechną. Dalej strona, która wprowadza w zawiłości biblijnych kalendarzy. Później znajdziemy tablice miar i monet oraz wykaz alfabetyczny najważniejszych przypisów.

Biblię zamykają czarno-białe mapy starożytnego wschodu, Egiptu, Półwyspu Synajskiego i Palestyny z czasów wyjścia Izraelitów z niewoli, podziału pokoleń i dwie mapy z podróży św. Pawła. Po nich mamy kolorowe mapy Palestyny i Jerozolimy z czasów Jezusa.

Czy to wszystko da się zmieścić w jednym tomie? Sztuka się udała, ale tom jest naprawdę smakowicie opasły. Wystarczy zestawić rozmiary Biblii Jerozolimskiej z klasycznym, dużym formatem Tysiąclatki. Biblia Jerozolimska jest w formacie B5, czyli 250 x 176 mm. Oznacza to, że jest „wyższa” o 3 centymetry i „szersza” o 1,4 cm. Jest też grubsza o 338 stron. Budzi respekt.

Znakomite dzieło dla wszystkich, którzy kochają Biblię i chcą zgłębiać jej przesłanie.